Ήταν απόγευμα όταν μπήκε να ρωτήσει για την πρόοδο του παιδιού του.
Κατευθύνθηκε προς την υποδοχή κρατώντας το παιδί του από το χέρι.
“Διαβάζει διαβάζει; Επειδή σπίτι τεμπελιάζει όλη μέρα ο τεμπερχανάς”.
Το παιδάκι κοίταξε γύρω του να δει ποιοι άκουσαν την κατά τ’ άλλα αθώα επίπληξη του πατέρα. Ο πατέρας συνέχισε να μουρμουρίζει όσο περίμενε τα τιμολόγια και τις αποδείξεις. Μάλλον θα θεώρησε πως η επίπληξη αυτή θα αποτελέσει μελλοντική σωτηρία μάθησης για το παιδί του. Μάλλον θα θεώρησε πως δια μαγείας το αγοράκι αυτό, μετά τον χαρακτηρισμό, θα μεταμορφωνόταν σε θηρίο γνώσεων και ακαδημαϊκού ενδιαφέροντος. Συνέχισε να του κρατά το χέρι.

Το ίδιο αγοράκι στην τάξη, είναι αυτό που φοβάται και κοκκινίζει κάθε φορά που γράφει ορθογραφία μην τυχόν και κάνει λάθος μια λέξη διότι μετά θα του θυμώσουν στο σπίτι και δεν θα του αγοράσουν δώρα. Έτσι μου είπε. Τον έπιασα πολλές φορές με ένα μικροσκοπικό σκονάκι διπλωμένο τόσες φορές όσες χρειάζονται για να χωρέσει σε κλειστή παιδική παλάμη. Την πρώτη φορά που τον ρώτησα γιατί κοιτάει κάτω, μου είπε ότι τον πονάει ο αυχένας. Την δεύτερη, μου είπε πως δεν κοιτάει κάτω, έτσι το κάνει. Την τρίτη και ανατρεπτική, κατακόκκινος και φοβισμένος σαν αρνί ανάμεσα σε λύκους, άνοιξε την παλάμη του και μου έδωσε ένα τσαλακωμένο χαρτάκι που έμοιαζε με τελεία. Του ζήτησα να κάνουμε μια συμφωνία: να λέμε μόνο την αλήθεια. Μου είπε στ’ αυτί, για να μην ακούσουν οι συμμαθητές του, οι οποίοι είχαν προ πολλού πάρει πρέφα τι συνέβαινε, πως οι γονείς του, θα θυμώσουν αν δουν ορθογραφικά λάθη και μόνο αν πάρει όλα τα αστεράκια αυτοκόλλητα, θα επιβραβευτεί. Οι ίδιοι γονείς που πιθανόν να μην άνοιξαν βιβλίο, ποτέ. Οι ίδιοι γονείς, που πιθανόν να μην έδωσαν κανένα κίνητρο στο παιδί τους για να μάθει γράμματα. Μέχρι δώρο Χριστουγέννων μου είπε πως του στέρησαν. Αυτό το αγοράκι ήταν ο αγαπημένος μου μαθητής. Παραμυθάς μεν, αλλά με μια αγνότητα σπάνια, που το ψέμα δεν την δέχεται.

Κόντρα λοιπόν στα οικογενειακά φασισταριά που κυκλοφορούν ελεύθερα, έκανα την εξής συμφωνία με το αγοράκι: Θα διορθώνω του είπα ”στα ψέματα” το τετράδιό του και θα βάζω αστεράκια σε όλες του τις λέξεις έτσι ώστε ο μπαμπούλας να έχει να βλέπει μόνο έναστρα τετράδια που δεν θα απειλούν τους ουρανούς του παιδιού του, την ύπαρξη του, την επικοινωνία του, τις διαπροσωπικές του σχέσεις. Θα τον αφήνω, του είπα, να τα κάνει όλα μα όλα σωστά χρησιμοποιώντας το σκονάκι-τελεία αν επιθυμεί, αλλά την ίδια στιγμή θα γράφει σε δεύτερο χάρτι την ορθογραφία του χωρίς να κοιτάζει, έτσι ώστε να μπορώ να αξιολογήσω αυτό που καλούμαι να αξιολογήσω και να ξέρω πού χρειάζεται βοήθεια. Το σκέφτηκε στην αρχή. Έκανε παύσεις. Δεν ήξερε αν το εννοούσα. Μέχρι που δέχτηκε. Δέχτηκε την συμφωνία ορθογραφικής και όχι μόνον, αλήθειας. Δέχτηκε να συμμαχίσουμε ενάντια στους μπαμπούλες που μεγαλώνουν φοβισμένους ανθρώπους και μελλοντικούς συκοφάντες. Με ρώτησε τι θα γίνει αν το καταλάβουν. ”Να τους πεις”, του είπα, ”πως η δασκάλα σου, έτσι σε διέταξε να κάνεις”, μιας και στο σπίτι η λέξη ”διαταγή” έχει την τιμητική της. Το δεύτερο, το είπα από μέσα μου. ”Αν δεν σε πιστέψουν, να έρθουν να με βρουν”. Χαμογέλασε. Δεν είχε την ευθύνη πια και ήξερε πως, στην πραγματικότητα, καμιά διαταγή δεν δέχτηκε από την δασκάλα του. Είχε την βοήθεια. Την ανιδιοτέλεια άνευ κατορθώματος. Αυτό δηλαδή που πρέπει να έχει πάντα ένα παιδί. Μου έγνεψε καταφατικά και μου έκανε νόημα πανηγυρισμού. Πήρε την γκοφρέτα του και βγήκε να παίξει με τους φίλους του.

Εκείνο το απόγευμα, το αγοράκι, έφυγε από το μάθημα χωρίς να πει ψέματα και χωρίς να φοβηθεί. Εκείνο το απόγευμα, έφυγα από το μάθημα παρέα μόνο με έναστρα τετράδια, χωρίς αξιολογήσεις. Γιατί όσο κι αν το εκπαιδευτικό σύστημα καταρρέει, όσο κι αν τα οικογενειακά αυταρχικά καθεστώτα προσπαθούν, με περίσσια αποτυχία, να το παίξουν ”καθώς πρέπει τύποι και υπογραμμοί” χωρίς πράξεις πειθούς, εγώ κόντρα στο παιδί δεν πρόκειται να πάω, ποτέ.

Άντρεα Βακανά
Γλωσσολόγος, ηθοποιός